İngiltere’de ulaşım denildiğinde akla ilk gelenler metro, tren ve otobüs sistemleridir. Ancak bu sistemler yabancı biri için karmaşık görünebilmekte ama bugün ele alacağımız yazımız ile karmaşık yollar ortadan kalkmakta.

Avrupa Rüyası’nın Britanya Rüyası tur rotaları (Londra, Liverpool, Manchester, York, Oxford, Bath, Chester, Durham vs.) da işin içinde olunca, rota üzerindeki ulaşım ipuçlarını kaçırmayalım. Keyifli okumalar…

Ulaşım Sistemine Genel Bakış: Metro, Tren, Otobüs…

Birleşik Krallık’ta şehir içi ulaşım genellikle metro / yer altı / metrovari sistemler, şehirlerarası ve bölgesel trenler, şehir içi ve kırsal otobüsler ile yapılmaktadır. Hangi tip ulaşımı kullanacağınız, bulunduğunuz şehir, rotanız ve bütçenize bağlıdır.

·       Metro / Underground / Tube / Subway: Özellikle Londra’da “Tube” sistemi; Glasgow, Newcastle gibi şehirlerde de küçük metro sistemleri.

·       Tren (Rail / National Rail / bölgesel trenler): Şehirler ve bölgeler arasında; örneğin Londra → York → Edinburgh hattı.

·       Otobüs & coach: Hem şehir içi otobüsler hem de şehirlerarası otobüsler (coach) — örneğin National Express gibi firmalarla kentler arası ucuz ulaşım.

·       Diğer seçenekler: Tramvay sistemleri bazı şehirlerde, bisiklet paylaşım ağları, vadi yolları, feribot gibi alternatifler de bazı rotalarda devrede.

Yani, İngiltere’de ulaşım genelde bu kombinasyonlarla yapılmaktadır. Biz de her birini detaylıca ele alacağız.

Londra’da Ulaşım: Tube, Overground, Otobüs, DLR

Britanya Rüyası turu Londra’yla başlamaktadır. Bu yüzden Londra ulaşımını iyi anlamak az çok rotanın çoğunu kolaylaştırmaktadır.

Oyster / Visitor Oyster / Contactless Kart

·       Tube, Overground, DLR, otobüs ve tramvayda kullanabileceğiniz Oyster Card, ön ödemeli bir karttır.

·       Ziyaretçiler için özel Visitor Oyster Card çıkartılabilir ve bazı turistik indirimler sunar.

·       Ayrıca kredi kartınız ya da temassız banka kartınız (contactless) ya da Apple Pay / Google Pay gibi mobil ödeme seçenekleri, Oyster ile ayni ücretlendirme sistemine entegredir.

Zaman Dilimleri & Pik Saatlerinden Kaçınmayınız

Londra’da “peak hours” (yoğun saatler) sabah 07:00–09:30 ile akşam 16:30–19:00 civarıdır. Bu saatlerde hem Tube hem trenler oldukça kalabalıklaşır. Eğer programınız esnekse, bu saatlerden kaçınmak konforu artırmaktadır.

Merdiven & Yürüyen Bant Kültürü

London Tube istasyonlarında merdiven ya da yürüyen bant kullanılan alanlarda, “sağda dur, soldan geç” davranışı yaygındır. Acele edenler sol tarafı kullanmaktadır.

Ekipman & Bagajla Uyumlu Kullanım

·       Eğer büyük valiziniz varsa, hareketli bantlar ya da asansör kullanabileceğiniz istasyonları tercih ediniz (özellikle Heathrow, King’s Cross gibi ana istasyonlarda).

·       Sırt çantanızı alınınız önünüzde, valizin tekerleklerini kaldırmanıza gerek kalmasın. Kalabalık Tube istasyonlarında hareket özgürlüğü iyidir.

Otobüs & Hopper Ücreti

·       Londra otobüsleri (double-decker otobüsler dahil) nakit kabul etmez. Ödeme ya Oyster / Contactless ya da diğer geçerli ödeme araçlarıyla yapılmaktadır.

·       “Hopper Fare” kuralıyla, ilk hop otobüs yolculuğundan itibaren bir saat içinde yapılan otobüs veya tramvay geçişleri ek ücret alınmadan yapılabilir.

Harita & Planlama Uygulamaları

·       TfL Go uygulaması, Londra’da toplu ulaşımı planlamak, gerçek zamanlı durumları izlemek için resmi uygulamadır.

·       Citymapper gibi üçüncü taraf uygulamalar da güzergâh önerileri, yürüyüş + ulaşım kombinasyonları göstererek çok fayda sağlamaktadır.

Tren Sistemi: Şehirlerarası & Bölgesel Geçişlerde İşin Püf Noktaları

Britanya Rüyası rotasına baktığımızda, Londra’dan şehir değiştirmek, örneğin Londra → York, York → Edinburgh ya da Bath gibi yerlere geçmek trenle yapılacak tipik bir tercih.

Bilet Türleri & Önden Rezervasyon

·       Tren biletleri erken alındığında daha uygun fiyatla bulunabilir. Özellikle “Advance ticket” tipi biletler zaman sınırı ile satılır.

·       Rezervasyon gerektiren biletlerde hangi tren (sefer) ile gideceğiniz bellidir, yani kaçırırsanız ceza ya da ek ücret olabilir.

·       “Off-peak” (yoğun dışı) saatlerde seyahat etmek daha ucuzdur.

Railcards (İndirim Kartları)

Birleşik Krallık’ta “Railcards” adı verilen indirim kartları vardır ve çoğu zaman %⅓ indirim sağlar. Örneğin 16–25 Railcard gibi.

Birkaç şehir arasında hareket ediyorsanız, bu tip kartları almanız maliyetleri düşürebilir.

Platform Değişiklikleri & “Mind the Gap”

·       Tren istasyonlarında platform değişiklikleri olabilmektedir. Seyahat planınızı yaparken “which platform” bilgisini kontrol ediniz.

·       “Mind the gap” ifadesi, tren kapısı ile platform arasındaki boşluğu kontrol ediniz uyarısıdır. Londra metro sistemlerinde sık duyulur.

Kır, Kırsal ve Küçük İstasyonlarda Dikkat

·       Küçük istasyonlarda bilet makinası olmayabilir; bazı istasyonlarda gişe kapalı olabilir.

·       Bazen trene binmeden önce bilet terminalinden bilet almak ya da görevliye danışmak gerekebilir.

·       Tren garlarında tabelalar, yönlendirmeler ve varsayılan güzergâh gösterimleri vardır. Bunları takip etmek işleri kolaylaştırmaktadır.

Bagaj & Eşya Düzeni

·       Trende genelde valiz koyma alanları (bagaj rafları) ve sembolik yerler bulunur.

·       Büyük valizler alt raflara ya da tren vagonuna yakın raflara konur; küçük sırt çantası koltuk yanı ya da ayak altına konabilir.

·       Valizlerinizi etiketleyiniz ve mümkünse sırtta taşımaktansa köşede sabitleyiniz.

Otobüs & Coach: Şehir İçi ve Uzun Mesafe İpuçları

Otobüsler şehir içi ulaşımın ana omurgasındandır, coach’lar ise şehirlerarası uygun maliyetli alternatiflerdir.

Şehir İçi Otobüs Kullanımı

·       Otobüs güzergâhlarını ve saatleri Google Maps, Citymapper, ya da yerel otobüs şirketi uygulamalarından öğrenebilirsiniz.

·       Otobüse binerken genellikle önden giriş yapılır; kapıda kartla ya da temassız ödeme ile ödeme yapılır. Bazı şehirlerde sürücüye ödeme yapılması mümkün olabilir.

·       Otobüs duraklarında kalkış saati tabloları ve otobüs numarası bilgileri bulunur; durakta beklerken bunlara dikkat etmek faydadır.

Coach (Şehirlerarası Otobüs)

·       National Express, Megabus gibi firmalar şehirlerarası otobüs / coach hizmeti vermektedir.

·       Öne alınmış rezervasyonla ucuz bilet bulabilirsiniz.

·       Coach’larda genellikle bagaj alt kısmında taşınır; el bagajını içeri alırsınız.

·       Koltuk rezervasyonu, mola yerleri, tuvalet, Wi-Fi gibi hizmetler firmaya göre değişebilmektedir. Bilet alırken kontrol ediniz.

·       Coach kullanımı trenlere kıyasla daha ekonomik olabilir ama daha yavaş hareket eder.

Şehirlerarası Transferler & Kombinasyon Ulaşımı

Britanya Rüyası gibi çok şehir gezisi yapılan turlarda, şehirlerarası ulaşım hatları çok önemli hale gelir.

·       Londra’dan York, Manchester, Bath, Oxford gibi şehirlere tren ile geçmek genellikle en pratik yoldur.

·       Bazı uzun mesafelerde coach daha ekonomik alternatif olabilir; özellikle bilet promosyonları varsa.

·       Rotada İskoçya (örneğin Falkirk – The Kelpies), Galler, Kuzey İrlanda (Devler Kaldırımı) gibi bölgelere geçişlerde tren + feribot kombinasyonları olabileceğini aklınızda tutunuz.

·       Bazı tren biletleri “multi-hop” (çok aşamalı) olabilir, yani bir trenle gidip sonra başka bir trenle geçmek gibi. Biletinizi bu şekilde planlamak avantajlı olabilir.

·       Tren istasyonları genelde şehir merkezlerindedir, coach terminalleri bazen merkezden biraz uzak olabilir. Bu farkı hesaba katınız.

Pratik Hatırlatmalar & Hata Yapmamak İçin Tavsiyeler

İngiltere’ de ulaşım üzerine birkaç pratik bilgi sizler için derledik:

·       Aynı ödeme yöntemiyle tap in / tap out yapınız: Eğer kartla girdiyseniz, çıkışta da aynı kart veya cihazla çıkış yapmalısınız, aksi takdirde maksimum ücret ödemeniz gerekebilir.

·       İstasyon değişikliklerine dikkat ediniz: Bazı istasyonlarda platform değişikliği son dakika olabilir. Bilginizi kontrol ediniz ve süreyi iyi planlayınız.

·       Gece geç saatlerde toplu taşıma sınırları olabilir: Bazı metro hatları gece çalışmayabilir, otobüs ya da taksi alternatifleri olabilir. Planınızı buna göre yapınız.

·       Kalabalık zamanlardan kaçınınız: Sabah işe gidiş ve akşam iş çıkışı saatlerinde (peak hours) sistemler çok yoğunlaşır.

·       Harita & güzergâh bilgisi yanınızda olsun: Hem kağıt metro/otobüs haritası hem telefon uygulamaları (Citymapper, TfL Go, Trainline vb.) işinizi görecektir.

·       Bilet kontrol & ceza riski: Bazı trenlerde görevli rastgele binişlerde bilet kontrolü yapar; biletiniz yoksa ceza uygulaması olabilir. Her zaman biletinizi kontrol ediniz.

·       Yerel halktan yardım alınız: İngilizler genelde yardım severdir; yön sorduğunuzda size yön göstereceklerdir. Ancak yoğun saatlerde acele olabilirler, nazikçe yaklaşınız.

·       Eşyalarınıza dikkat ediniz: Kalabalık vagonlarda hırsızlık riski olabilir. Çantanızı vücudunuza yakın taşıyınız, cep telefonunuzu dışarıda dikkatle kullanınız.

·       Bakım / hattın kapanma durumu: Bazı hatlarda hafta sonu bakım çalışmaları olabilir. Önceden uygulamalardan güncel durumu kontrol ediniz.

·       Alternatif ulaşım modlarını değerlendiriniz: Bisiklet paylaşımı, yürüyüş rotaları veya taksiler kısa mesafeler için iyi alternatif olabilir.

Britanya Rüyası Turunda Ulaşım Avantajları

Britanya Rüyası turunun rotasını hatırlarsak: Londra, Liverpool, Manchester, York, Oxford, Bath, Chester, Durham… ve ekstra turlarla Falkirk – The Kelpies, Devler Kaldırımı, Stratford-upon-Avon gibi noktalar. Bu kadar çok noktayı gezmek, bazen bilinçli ulaşım tercihleri gerektirir.

Tur şirketi bu ulaşım planlamasını sizin için yapar: şehirlerarası tren ve otobüs geçişleri, şehir içi transferler, konaklama yerlerinden tur noktalarına ulaşım gibi. Siz yalnızca gün içi serbest zamanlarda metro / otobüs / tren kullanarak keşfe çıkarsınız ve tüm zorlu evreleri tur organizatörü üstlenir.

Yani yukarıda anlattığımız metro, tren, otobüs püf noktalarını bilmek, Britanya Rüyası turundan en çok keyfi alma şansınızı artırır. Ulaşım korkusu olmadan, gezi planınıza tamamen odaklanırsınız.

Avrupa Rüyası Britanya Rüyası turu ile yolculuğa çıkmak. Her şehirde başka bir rota, her tren hattında başka bir manzara, her otobüs durağında başka bir hikâye size vaat etmektedir.

Rezervasyonunuzu yapınız, ulaşımınız güvende olsun, rüya tur sizi bekliyor!