Yurtdışı yasağı nedir? Hepimizin azda olsa sağdan soldan duyduğu kadarıyla kendince birkaç kelime söyleyecek bir düşüncesi vardır bu konuda. İşte, yurt dışına çıkılmasına izin verilmemek ya da bir suç işledik o nedenle ilgili kurumlar bizim yabancı bir ülkeye kaçmamıza engel olmak için önlem amaçlı tedbiri uyguluyor gibi düşüncelerinizi beyan edebilirsiniz. Şimdi bizlerde en ince ayrıntısına kadar yurtdışı çıkış yasağı neden verilir? Yurtdışı çıkış yasağını nasıl öğreniriz? Benimde yurt dışına çıkış yasağım var mıdır? Acaba diye kendinize sorduğunuz sorularınız olabilir. Yurtdışına seyahat etmeden önce sorduğunuz soruların cevaplarını tek tek başlıklar altında açıklayacağız. Öncelikle adli kontrol konusuna kısaca değinelim:

Adli Kontrol Nedir? Ne Gibi Durumlarda Devreye Girmektedir?

Bu konuya da değinmeden geçmeyelim dedik. Çünkü yazımız süresince bu adli kontrol kelimesi ile sıkça karşılaşacağız. Adli kontrol; 5271 sayılı CMK’ nin 109 ve 115. Maddeleri ile düzenlenmiş bir koruma tedbiridir.  Bu koruma tedbiri yetkili kişilerin almış olduğu kararla verilmektedir. Adli kontrol kararının verilmesinin altında yatan nedenler ise; suç işleyen kişinin suç işlediğine dair kanıtların bulunması ve adli kontrol şartı ile de tahliye olması durumunda delilleri yok etme, gizleme, üzerlerinde oynamalar yapma,  kaçma eyleminde bulunma ihtimalleri göz önünde bulundurularak verilmektedir. CMK’ nin 109. maddesinde belirttiği gibi, kişi bir suç işlemiş olabilir ancak işlediği suçun Türk Ceza Kanununda belirtilmiş olan ağır suçlar altına girmediğinden kişiyi hak ve hürriyetinden yoksun bırakmamak üzere alternatif olarak düzenlenmiş tedbirlerdir. Şimdi bu konuya da kısaca açıklık getirdiğimize göre asıl konumuz olan yurtdışına çıkış yasağına geri dönelim.

Yurtdışı Çıkış Yasağı Nedir?

Yurtdışına seyahat etmeye karar verdik ama acaba benim yurtdışına çıkmama engel bir durum var mı diye kendimizi bir sorgulama sürecine alırız. Bizde yurtdışına çıkmaya izin vermeyen bu yasakların neler olduğunu yazımızda sizlerle paylaşarak bu konuya açıklık getirmiş olacağız.

Yurtdışına seyahat etme yasağı, öncelikle ilgili merciler tarafından gerçekleştirilen adli kontrol sürecidir. Bu yasak,  5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu m. 109 ve devamında yer almakta olan maddeler ile birlikte düzenlenmiştir. Kısaca adli kontrol suç işlemiş bir kişiyi hâkim hapise atmak yerine, suç işleyen kişiyi gözetim altında tutarak dışarıdaki yaşantısında takip etmektedir.  Ancak adli kontrol şartı ile suç işlemiş kişiden, dışarıdaki yaşantısını sürdürmekte iken bazı yükümlülükleri yerine getirmesi istenmektedir. Örnek olarak hâkim sanığın kaçmasından, delilleri karatmasından, tekrardan bir suça karışıp karışmadığını tespit etmesinden gibi tehlikelerin önünü kesebilmek için suç işlemiş ve adli kontrol ile tahliye olmuş olan sanığa bazı yükümlükler yüklemektedir. Bunlardan bir tanesi de adli kontrol şartı ile yurtdışına çıkan zanlının yurtdışına çıkmasının önünü kesmek için yasak koymaktır.

Kısaca adli kontrol şartı ile tutuklama kararı kardırılmış olan kişinin yurtdışına çıkmasını engellemek üzere uygulanmakta olan adli kontrol tedbirine yurtdışına çıkış yasağı denir.  Adli kontrol ile dışarıda hayatına devam etmesine izin verilmiş kişi yurtdışı çıkış yasağı verilmiş olmasına rağmen yasadışı yollar ile yurtdışına kaçmaya çalışırsa suçlu olur ve yakalanma emri hakkında çıkartılır. Şahsın, yurtdışına çıkmasını engellemekteki amaç Şahsın yurtdışına çıkması durumunda devlet, oradaki kamu işleyişinde söz hakkını elinde bulundurmayacağını göz önünde bulundurarak şahsın da bu hakları kullanarak yurtdışına kaçıp izini kaybettirmesini önünü kesmeyi amaçlamaktadır.

Yurtdışı Yasağı Hangi Durumlarda Verilmektedir?

Yurtdışına seyahat etme yasağı çeşitli durum ve sebeplerden dolayı ilgili merciler tarafından verilebilmektedir. Hangi durumlarda yurtdışına çıkış yasağı verilmektedir. Bunlar:

• Şahsın kuvvetli suç şüphesi
• Delil karatma eylemleri girişiminde
• Yurtdışına yasadışı yollarla çıkma eyleminde
• Ülkedeki insanların sağlığını etkileyecek salgın ve felaketler doğrultusunda verilebilmektedir. Bunun en büyük örneğini yakın zamanlarda Covid-19 salgınında yaşamıştık. Ne günlerdi ama bir daha yaşamamak üzere o günleri geride bıraktık.

Yurtdışına Çıkış Yapmamıza Kim İzin Vermez?

Yurtdışı yasağı suç işlemiş bir kişinin ülkeden çıkışını engellemek üzere alınan tedbirlerdendir. Çünkü yurtdışına çıkış yapmış bir şahsın tutuklanmasını veya adli kontrol altında iken sergilediği davranış ve hareketleri gözlem altında tutamayacağımız gibi bu davranış ve eylemlerinden dolayı da yurtdışında bulunma sebebiyle hakkında herhangi bir işlem gerçekleştiremeyeceğimizdendir. Çünkü bizim devletimizin yurtdışındaki iç işlerindeki olaylara müdahale etme, karışma hakkı yoktur. Yurtdışı seyahat yasağı ne kadar tutukluluk kararı kadar suça karışmış insanların yaşam özgürlüklerini ellerinden almasa da kişinin bazı yaşam hürriyetlerine ve seyahat özgürlüğüne müdahale eden, kısıtlayan tedbirler almaktadır.

Yurtdışına çıkış yasağı CMK m.110’a göre; suça karışmış bir kişinin yargılanma süreci ilk olarak Cumhuriyet Başsavcının isteği doğrultusunda gerçekleşmektedir. Bu istek üzerine Sulh Ceza Hâkiminin kararı ile suça karışmış olan şahsın yurtdışına seyahat etme özgürlüğü elinden alınmaktadır.  Ceza Yargılama Süresinin ilk aşamasından sonra gelen kovuşturma bölümünde ise de yargılama sürecini yönetmekle görevli olan mahkeme tarafında da bu karar verilebilmektedir.  Pe ki yurtdışına seyahat etmeden önce yasağım olup olmadığını nasıl öğrenebilirim diyorsanız da okumaya devam ediniz.

Yurtdışı Çıkış Yasağım Var Mı Yok Mu Nasıl Sorgularım?

Yurtdışı çıkış yasağım var mı? Varsa yurtdışı yasağımı nasıl öğrenebilirim? Veya yurtdışı çıkış yasağımı nasıl kontrol edebilirim soruları aklınızda soru işareti yaratıyorsa, aklınızdaki soruların yanıtlarını tek tek sizler için açıklayacağız. Arkanıza yaslanın ve rahatlayın.  Biraz rahatlayıp derin nefes alıp sakinleştikten sonra okumaya hazırız.

Yurtdışı Çıkış Yasağımın Olup Olmadığını Nasıl Öğrenilirim?

Aslında yöntem düşündüğünüz kadar zor değil. E- devlet üzerinden sorgulatarak veya yakın çevrenizdeki İl Emniyet Müdürlüğüne giderek yurtdışına seyahat etmek için herhangi bir yurtdışına seyahat etme yasağım var mı yok mu diye kolayca öğrenebilirsiniz. Ancak dosya hakkında ilgili merci gizlilik kararı almışsa bu bilgiyi e- devlet üzerinden öğrenmeniz mümkün değildir.

Yurtdışına Çıkmak İçin Yasağımın Olup Olmadığını Nasıl Kontrol Edebilirim?

Yurtdışına çıkmak istiyorum ancak yurtdışına çıkmama engel durumlar var mı yok mu diye sorularla çıkmaza girdiyseniz yurtdışı çıkış yasağı kontrol sistemini sizlerle paylaşacağız.

• Öncelikle e- devlet şifresi edininiz. Çok kolay bir işlem PTT’ye giderek kimlik bilgilerinizle işlem yapınız ve çok küçük bir mevla ödeyerek 5 dakika da şifre sahibi olunuz.
• Daha sonra e-devlet üzerinden yurtdışına çıkış yapmanıza engel bir durum var mı yok mu kolayca öğrenebilirsiniz.

Yurtdışına Çıkışıma İzin Verilmiyor Bu Yasağı Nasıl Kaldırabilirim?

Öncelikle bu verilen yasağa itiraz hakkına sahip olduğunuzu bilmelisinizdir. CMK m. 111. Maddesine dayanarak verilen yasağa itiraz edebilirsiniz. 7 gün içerisinde itiraz dilekçesi ile kararı veren merciye başvurmalısınız. Dilekçenizde size uygulanmakta olan yasağın yurtdışına çıkmaya engel oluşturmadığını kanıtlarla sunmalısınızdır. Başvuruyu doğrudan size yurtdışına çıkmanıza engel olan merciye yapmalısınız. Karar soruşturma aşamasında ise Sulh Ceza Hâkimine itiraz dilekçesi sunulmaktadır. Eğer karar kovuşturma aşamasında ise itiraz dilekçesi ile Asliye Ceza Mahkemesine veya Ağır Ceza Mahkemesine başvurmanız gerekmektedir. İtirazlarınızı yaptınız ve kararı bekliyorsunuz kararı Cumhuriyet Savcısı değerlendirdikten sonra Hakim veya davanın görüldüğü mahkeme kararı itirazın yapıldığı günden başlayarak beş gün içerisinde sonuçlandırmaktadır. Soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı kovuşturmaya gerek olmadığına karar vermesi dahilinde yasak kendiliğinden ortadan kalkar.

Bizim bildiğimiz, belki sizlerin Bilmediği son bir konuya da açıklama getirerek yazımızı burada noktalayalım:

• Önceden askerlik vazifesini yapmamış kişiler 2010 yılından önce yurtdışına çıkması yasaklanmışken daha sonra yapılan referandumla bu yasak ortadan kalkmıştır.
• Yurtdışına çıkış yasağı, vergi borcu olmasına rağmen ödemeyen kişiler içinde 2010 yılı öncesinde de geçerli iken daha sonra gerçekleştirilen referandumla bu yasak kaldırılmıştır. Bunlarda bizden size bilmenizi istediğimiz ek bilgiler. Sağlıcakla kalın bir sonraki yazımızda tekrardan buluşmak üzere…